آیا تا به حال برایتان پیش آمده که بدون اینکه واقعاً گرسنه باشید به سراغ غذا بروید؟ یا بعد از خوردن، دچار عذاب وجدان و ناراحتی شوید؟ اگر پاسخ تان مثبت است ممکن است درگیر نوعی اختلال رفتاری به نام پرخوری عصبی باشید. این مشکل رایج، بیش از آنکه به شکم مربوط باشد ریشه در ذهن و احساسات ما دارد اما جالب است بدانید که اثراتش مستقیماً دستگاه گوارش را درگیر میکند و میتواند سلامت بدن را به‌طور جدی تهدید کند.
در کلینیک تخصصی گوارش دکتر صدیقی، بهترین مرکز لاغری در تهران تشخیص و درمان تخصصی اختلالات مرتبط با پرخوری عصبی با جدیدترین روش‌های علمی انجام میشود. در این مقاله، قصد داریم به شما کمک کنیم تا با پرخوری عصبی بیشتر آشنا شوید، نشانه‌های هشداردهنده آن را بشناسید، و راه‌های درمان اصولی آن را بدانید. قدم اول برای درمان، آگاهی است و شما همین حالا آن را برداشته‌اید.
پر خوری عصبی چیست ؟
پرخوری عصبی یا بولیمیا نروزا (Bulimia Nervosa) یکی از رایج ترین اختلالات تغذیه‌ای است که در آن فرد دچار چرخه‌های تکرارشونده‌ای از پرخوری افراطی و تلاش برای جبران آن میشود. در این حالت، فرد در مدت کوتاهی مقدار زیادی غذا مصرف میکند، بدون اینکه بتواند کنترل رفتارش را در لحظه حفظ کند. سپس برای جلوگیری از افزایش وزن به رفتارهایی مثل استفراغ عمدی، مصرف ملین، روزه‌داری یا ورزش شدید روی می‌آورد.
برخلاف تصور عموم پرخوری عصبی تنها یک مشکل روانی نیست بلکه سلامت جسمی به‌ویژه دستگاه گوارش را نیز به‌شدت تحت تأثیر قرار می‌دهد. اسید معده ناشی از استفراغ مکرر میتواند به مری آسیب بزند، تعادل الکترولیت بدن را بر هم بزند و حتی خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را افزایش دهد.
آنچه پرخوری عصبی را پیچیده میکند این است که بسیاری از افراد مبتلا ظاهری کاملاً نرمال یا حتی متناسب دارند، اما در درون با فشار روانی، اضطراب و شرم شدیدی دست وپنجه نرم می‌کنند.
در صورت تماس اطلاع دهید از طرف سایت تماس گرفته اید…!
بیشتر بخوانید: معرفی کامل غذاهای پرکننده معده
علت پر خوری عصبی چیست؟
- عوامل ژنتیکی و وراثتی
- اضطراب و استرس شدید
- افسردگی و نوسانات خلقی
- تصویر منفی از بدن
- فشارهای اجتماعی و فرهنگی برای لاغری
- سابقه سوءاستفاده روانی یا جسمی
- رژیمهای غذایی سخت و محدودکننده
- کمبود عزت نفس
علائم پر خوری عصبی
علائم پرخوری عصبی معمولاً ترکیبی از نشانه‌های رفتاری، جسمی و روانی هستند که در بسیاری از موارد به‌سادگی قابل شناسایی نیستند. با این حال شناخت این علائم میتواند گام مهمی برای تشخیص زودهنگام و درمان مؤثر این اختلال باشد. مهم‌ترین علائم پرخوری عصبی عبارت‌اند از:
پرخوری شدید و غیرقابل کنترل در مدت زمان کوتاه
تلاش برای جبران پرخوری با استفراغ عمدی، مصرف ملین یا ورزش بیش از حد
ترس مداوم از افزایش وزن
نارضایتی شدید از ظاهر بدن و وزن
مخفی‌کاری در زمان غذا خوردن یا پنهان کردن غذا
احساس گناه، شرم یا افسردگی پس از پرخوری
زخم در دهان، پوسیدگی دندان و التهاب گلو به دلیل استفراغ مکرر
نوسانات وزن بدون دلیل مشخص
خستگی، ضعف بدنی و اختلال در تمرکز
بی‌نظمی در چرخه قاعدگی (در زنان)
این نشانه‌ها ممکن است در هر فرد شدت و شکل متفاوتی داشته باشند. اگر برخی از این علائم را در خود یا اطرافیانتان مشاهده می‌کنید مراجعه به متخصص گوارش و روان برای بررسی دقیق‌تر ضروری است.
چه کسانی در معرض اختلال بولیمیا ( پر خوری عصبی ) هستند؟
اختلال پرخوری عصبی میتواند افراد مختلفی را تحت تأثیر قرار دهد، اما برخی گروه‌ها به دلایل روانی، اجتماعی یا زیستی، بیشتر در معرض ابتلا به این اختلال قرار دارند. آشنایی با این گروه‌ها نقش مهمی در پیشگیری، تشخیص زودهنگام و درمان موفق دارد.
در ادامه با افرادی آشنا می‌شوید که در معرض بیشترین خطر ابتلا به پرخوری عصبی هستند:
گروه های در معرض خطر | دلایل افزایش خطر |
نوجوانان وجوانان ( به ویژه دختران ) | تغییرات هورمونی ، فشارهای اجتماعی برای لاغری ، حساسیت به تصویر بدن |
افرادی با عزت نفس پایین | گرایش به پر خوری برای آرام سازی اضطراب و احساس بی ارزشی |
افرادی با سابقه اختلالات روانی | مانند اضطراب ، افسردگی و وسواس یا اختلال استرس پس از سانحه |
ورزشکاران حرفه ای و مدل ها | فشار شدید برای حفظ وزن خاص یا فرم بدنی ایده آل |
افرادی که رژیم سخت می گیرند | محدودیت شدید غذایی ممکن است منجر به پر خوری های ناگهانی و جبرانی شود |
افراد دارای سابقه خانوادگی | سابفه پر خوری عصبی یا سایر اختلالات تغذیه ای در خانواده می تواند زمینه ساز باشد. |
کسانی که دچار استرس یا تروما شده اند | تجربه های تلخ مانند آزار ، طلاق یا شکست عاطفی می تواند موجب بروز اختلال شود . |
چگونه پرخوری عصبی را با بوتاکس معده کنترل کنیم؟
بوتاکس معده یکی از روش‌های نوین، کم تهاجمی و مؤثر برای کنترل پرخوری، به ویژه در افرادی است که با اختلال پرخوری عصبی دست وپنجه نرم می‌کنند. در این روش، مقدار مشخصی از سم بوتولینوم (Botox) به بخش‌هایی از معده تزریق میشود تا فعالیت ماهیچه‌ای معده کاهش یافته و تخلیه غذا با سرعت کمتری انجام شود. نتیجه این فرآیند، ایجاد احساس سیری طولانی‌تر و کاهش اشتهای بیمار است.
در بیماران مبتلا به پرخوری عصبی، کنترل حجم و سرعت خوردن غذا، یکی از چالش‌های اصلی در روند درمان است. بوتاکس معده میتواند با کاهش طبیعی اشتها، از وقوع پرخوری‌های ناگهانی جلوگیری کند و به بیماران کمک کند تا رفتارهای غذایی سالم‌تری را جایگزین کنند.
مزایای کنترل پرخوری عصبی با بوتاکس معده:
- کاهش اشتهای شدید و ولع ناگهانی به غذا
- افزایش احساس سیری با مصرف غذای کمتر
- کمک به تغییر عادات غذایی ناسالم
- بدون نیاز به جراحی یا بستری
- روشی ایمن، سریع و بدون دوران نقاهت طولانی
- مناسب برای بیمارانی که پاسخ مناسبی به درمان‌های دارویی یا روان درمانی نداده‌اند
با اینکه بوتاکس معده به تنهایی درمان کامل پرخوری عصبی محسوب نمی‌شود، اما میتواند در کنار مشاوره روان درمانی و تغییر سبک زندگی، نقش مؤثری در کنترل این اختلال داشته باشد.
در کلینیک تخصصی گوارش شاهان تحت نظارت دکتر افسانه صدیقی، تزریق بوتاکس معده به صورت کاملاً تخصصی و مطابق با شرایط فردی بیماران مبتلا به پرخوری عصبی انجام میشود.
اختلال پر خوری عصبی چگونه بر سلامتی اثر می گذارد؟
- اختلال در عملکرد دستگاه گوارش
- آسیب به مری و معده بر اثر استفراغ مکرر
- التهاب و پوسیدگی دندان‌ها
- بی‌نظمی در قاعدگی (در زنان)
- کم‌آبی بدن و اختلالات الکترولیتی
- افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع 2
- نوسانات شدید وزن
- اختلال در عملکرد کلیه‌ها
- ضعف سیستم ایمنی بدن
- اختلال در تمرکز و حافظه
- افزایش احتمال ابتلا به افسردگی و اضطراب شدید
- ریسک ابتلا به بیماری‌های قلبی و فشار خون بالا
- کاهش کیفیت خواب و بروز بی‌خوابی
تفاوت بین پرخوری عصبی و بیاشتهایی چیست؟
پرخوری عصبی (Bulimia Nervosa ) و بیاشتهایی عصبی (Anorexia Nervosa ) هر دو از اختلالات خوردن جدی و پیچیده هستند که بر رفتارهای غذایی و سلامت روان تأثیر می‌گذارند، اما از نظر علائم، روند و پیامدها تفاوت‌های مهمی دارند:
ویژگی ها | پر خوری عصبی | بی اشتهایی عصبی |
رفتار غذایی اصلی | مصرف مقادیر زیاد غذا در زمان کوتاه (پرخوری) و سپس جبران با روشهایی مثل استفراغ، ورزش شدید یا استفاده از ملین‌ها | کاهش شدید مصرف غذا و محدود کردن کالری برای جلوگیری از افزایش وزن |
وزن بدن | معمولاً وزن نرمال یا نوسان وزن دارد | کاهش وزن شدید و قابل توجه |
تصویر ذهنی از بدن | نارضایتی شدید از ظاهر بدن، ترس از چاقی | ترس افراطی از افزایش وزن و تصویر ذهنی بسیار منفی از بدن |
نشانه های روانی | اضطراب، احساس گناه و شرم بعد از پرخوری | اضطراب شدید، افسردگی و وسواس در کنترل وزن |
عوارض جسمی شایع | آسیب به مری، دندان‌ها، اختلالات گوارشی | ضعف شدید، کم‌خونی، نارسایی اعضای بدن |
روش درمان رایج | ترکیبی از رواندرمانی، تغذیه درمانی و گاهی دارودرمانی | رواندرمانی شدید، مراقبت پزشکی و حمایت تغذیه‌ای |
درمان پر خوری عصبی
درمان اختلال پرخوری عصبی معمولاً نیازمند رویکردی چندجانبه و تخصصی است تا بتواند به‌طور مؤثر علائم را کاهش داده و کیفیت زندگی بیماران را بهبود بخشد. مهم‌ترین روش‌های درمان پرخوری عصبی عبارت‌اند از:
· رواندرمانی
یکی از مؤثرترین روش‌های درمانی برای پرخوری عصبی، درمان شناختی رفتاری است که به کمک آن بیمار می‌آموزد چگونه الگوهای فکری منفی و رفتارهای پرخوری را شناسایی کرده و تغییر دهد. این درمان به اصلاح نگرش‌های ناسالم نسبت به غذا و بدن کمک میکند و مهارت‌های مقابله‌ای جدیدی را به بیمار می‌آموزد.
· مشاوره تغذیه‌ای
آموزش تغذیه سالم و تنظیم برنامه غذایی منظم به بیمار کمک میکند تا عادات غذایی خود را بهبود بخشد و از پرخوری‌های ناگهانی جلوگیری کند. این مشاوره شامل شناخت نیازهای بدن و یادگیری نحوه مصرف غذا به میزان مناسب است.
· درمان دارویی
گاهی داروهای ضدافسردگی و ضداضطراب برای کاهش علائم روانی مرتبط با پرخوری عصبی تجویز میشوند. این داروها می‌توانند ولع شدید به غذا را کاهش داده و در بهبود روحیه و کنترل اضطراب مؤثر باشند.
· حمایت خانوادگی و گروهی
حضور خانواده و شرکت در گروه‌های حمایتی باعث ایجاد انگیزه، افزایش پشتیبانی عاطفی و بهبود پایبندی به درمان میشود. این حمایت‌ها نقش مهمی در روند بهبود بیماری دارند.
· مدیریت استرس و تکنیک‌های آرام‌سازی
روشهایی مانند مدیتیشن، یوگا و تمرینات تنفس عمیق می‌توانند به کاهش استرس و اضطراب کمک کنند، که این عوامل اغلب محرک پرخوری عصبی هستند.
· درمان‌های کمکی نوین مثل بوتاکس معده
در موارد خاص، تزریق بوتاکس معده میتواند به کاهش اشتها و کنترل پرخوری کمک کند. این روش کم‌تهاجمی معمولاً به عنوان مکمل درمان‌های رواندرمانی و تغذیه‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد.
نتیجه گیری
اختلال پرخوری عصبی یک مشکل جدی تغذیه‌ای و روانی است که با مصرف بی‌رویه غذا، احساس گناه پس از خوردن و ناتوانی در کنترل رفتار غذایی همراه است. عوامل مختلفی از جمله استرس، افسردگی، رژیمهای سخت، عوامل ژنتیکی و عدم تعادل هورمونی در بروز این اختلال نقش دارند. عوارض پرخوری عصبی میتواند سلامت جسم و روان فرد را تهدید کند؛ از جمله آسیب به دستگاه گوارش، اختلالات قلبی، بی‌نظمی هورمونی، فرسایش دندان‌ها و کاهش اعتماد به نفس از جمله آسیب هایی است که در اثر پر خوری عصبی به بدن وارد می شود.
تفاوت این اختلال با بیاشتهایی عصبی در نوع رفتار غذایی و نگرش نسبت به بدن کاملاًدیده می شود. درمان‌های مؤثر شامل رواندرمانی، مشاوره تغذیه، دارودرمانی و روشهایی مانند بوتاکس معده هستند که به کاهش ولع غذایی کمک می‌کنند.
در کلینیک گوارش شاهان با مدیریت دکتر افسانه صدیقی، رویکردی تخصصی و چندجانبه برای درمان پرخوری عصبی ارائه میشود تا بیماران بتوانند با کمک تیم حرفه‌ای، مسیر بهبودی را با اطمینان طی کنند.
1. پرخوری عصبی چیست؟
پرخوری عصبی یا Binge Eating Disorder نوعی اختلال خوردن است که فرد در آن بدون کنترل، مقدار زیادی غذا را در مدت کوتاه مصرف کرده و پس از آن دچار احساس گناه، شرم یا ناراحتی میشود.
2. چه عواملی باعث پرخوری عصبی میشوند؟
عواملی مانند استرس مزمن، افسردگی، اضطراب، رژیمهای غذایی سخت، سابقه خانوادگی اختلالات تغذیه، و مشکلات هورمونی در بروز پرخوری عصبی نقش دارند.
3. آیا پرخوری عصبی درمان دارد؟
بله. این اختلال با استفاده از روشهایی مانند رواندرمانی شناختی-رفتاری، مشاوره تغذیه، دارودرمانی و در برخی موارد تزریق بوتاکس معده قابل درمان است.
4. تفاوت پرخوری عصبی با بیاشتهایی چیست؟
در پرخوری عصبی، فرد دچار حملات پرخوری و احساس گناه میشود، اما در بیاشتهایی عصبی فرد به شدت از افزایش وزن میترسد و از خوردن خودداری میکند.
5. آیا بوتاکس معده در کنترل پرخوری عصبی مؤثر است؟
بله، بوتاکس معده با کاهش انقباضات معده و احساس گرسنگی، میتواند ولع غذایی را کاهش داده و به کنترل پرخوری کمک کند؛ البته باید زیر نظر پزشک متخصص انجام شود.
6. چه کسانی بیشتر در معرض پرخوری عصبی هستند؟
نوجوانان، افراد دارای استرس بالا، کسانی با سابقه رژیمهای سخت، و افرادی که اعتماد بهنفس پایین دارند، بیش از سایرین در معرض این اختلال هستند.
7. بهترین مرکز برای درمان پرخوری عصبی کجاست؟
کلینیک گوارش شاهان با مدیریت دکتر افسانه صدیقی یکی از مراکز تخصصی در درمان اختلالات تغذیه و پرخوری عصبی با رویکرد علمی و چندبعدی است.
نظر شما چیست؟